Πώς τα μικρόβια του εντέρου μπορούν να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων

Μικρόβια και άλλοι μικροοργανισμοί που κατοικούν στο ανθρώπινο έντερο μπορούν να επηρεάσουν την απορρόφηση των φαρμάκων. Η παλαιότερη αντίληψη ήταν ότι αυτό συνέβαινε μέσω του μεταβολισμού και του βιομετασχηματισμού του φαρμάκου. Σύμφωνα με εργαστηριακά πειράματα στο Nature (2021; DOI: 10.1038 / s41586-021-03891-8 ), ορισμένα φάρμακα συσσωρεύονται επίσης στα βακτήρια, τα οποία θα μπορούσαν να αλλάξουν τη βιοδιαθεσιμότητά τους για τον ασθενή που υποβάλλεται σε θεραπεία.

Οι περισσότερες φαρμακευτικές εταιρίες προσπαθούν να προσφέρουν τα ενεργά συστατικά τους σε σκευάσματα από το στόμα, καθώς η λήψη του ως δισκίο, σκόνη ή κάπσουλα είναι πιο ευχάριστη για τον ασθενή από μια ένεση. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι δραστικές ουσίες απορροφώνται στο λεπτό έντερο, όπου, εκτός από τα υπολείμματα τροφής, τα βακτήρια θα μπορούσαν επίσης να επηρεάσουν την απορρόφηση.

Η επίδραση του μικροβιώματος στη βιοδιαθεσιμότητα έχει τελευταία διερευνηθεί. Ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον Kiran Patil από το Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας στη Χαϊδελβέργη καλλιέργησε 25 κοινά εντερικά βακτήρια στο εργαστήριο και στη συνέχεια εξέτασε τα αποτελέσματα 15 φαρμάκων που συνταγογραφούνται σε τακτική βάση. Από τους 375 πιθανούς συνδυασμούς, βρέθηκαν 70 αλληλεπιδράσεις, 29 από τις οποίες ήταν προηγουμένως άγνωστες.

Οι προηγουμένως γνωστές αλληλεπιδράσεις προέκυψαν ως επί το πλείστον από το γεγονός ότι τα βακτήρια μεταβολίζουν τα δραστικά συστατικά του φαρμάκου, γεγονός που στη συνέχεια οδηγεί πιθανώς στην απορρόφηση ενός τροποποιημένου δραστικού συστατικού. Μια άλλη πιθανότητα φαίνεται να είναι η συσσώρευση του δραστικού συστατικού στα βακτήρια. Αυτή η μορφή ήταν η βάση για 17 από τις 29 αλληλεπιδράσεις που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα.

Η συσσώρευση ήταν συχνή με το αντικαταθλιπτικό ντουλοξετίνη και τον αντιδιαβητικό παράγοντα ροσιγλιταζόνη. Άλλα δραστικά συστατικά, όπως η αντιασθματική μοντελουκάστη ή ροφλουμιλάστη, η οποία είναι εγκεκριμένη για τη θεραπεία της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας, τροποποιήθηκαν χημικά και εμπλουτίστηκαν από τα βακτήρια.

Η συσσώρευση των ενεργών συστατικών μπορεί να αλλάξει τον μεταβολισμό των βακτηρίων. Σύμφωνα με τον Patil, αυτό έχει αντίκτυπο στις ουσίες που απελευθερώνονται από τα βακτήρια, τα οποία με τη σειρά τους επηρεάζουν άλλα βακτήρια. Με αυτόν τον τρόπο, ένα φάρμακο μπορεί να αλλάξει τη σύνθεση ολόκληρου του μικροβιώματος. Αυτό φάνηκε, για παράδειγμα, με το αντικαταθλιπτικό ντουλοξετίνη, το οποίο άλλαξε δραματικά την ισορροπία των βακτηριακών ειδών.

Αυτή η αλλαγή στο μικροβίωμα θα μπορούσε επίσης να έχει αντίκτυπο στον ασθενή, όπως οι ερευνητές μπόρεσαν να δείξουν στο παράσιτο C. elegans. Το παράσιτο αυτό έχει έναν εντερικό σωλήνα που, όπως και ο άνθρωπος, είναι αποικισμένο με βακτήρια. Η διατροφή των βακτηρίων που είχαν συσσωρεύσει ντουλοξετίνη είχε ως αποτέλεσμα αλλαγές στη συμπεριφορά του παρασίτου.

Φυσικά, η μελέτη στο C. elegans δεν μπορεί να αναγχθεί στους ανθρώπους. Ωστόσο, η αντίδραση του μικροβιώματος στα από του στόματος φάρμακα θα μπορούσε θεωρητικά να είναι υπεύθυνη για παρενέργειες φαρμάκων.