Υγιεινός τρόπος ζωής και προστασία από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Η υγιεινή διατροφή και ο υγιεινός τρόπος ζωής αποτρέπουν την οισοφαγίτιδα από παλινδρόμηση

Το φυσιολογικό σωματικό βάρος, η υγιεινή διατροφή, η τακτική άσκηση, η διακοπή του καπνίσματος και η αποφυγή ποτών που ερεθίζουν τους βλεννογόνους, μπορούν σύμφωνα με τα αποτελέσματα προοπτικής μελέτης παρατήρησης που δημοσιεύθηκε στο JAMA Internal Medicine (2021; DOI : 10.1001/jamainternmed.2020.7238) να μειώσουν τον κίνδυνο γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης κατά 50%. Πάνω από το 1/3 όλων των ασθενειών στις ΗΠΑ μπορεί να αποδοθούν στους παράγοντες κινδύνου που αναφέρονται.

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) είναι σήμερα ευρήτατα διαδεδομένη. Στις ΗΠΑ, σχεδόν ένας στους τρεις ασθενείς (περίπου 30%) παραπονείται για επώδυνη καούρα, η οποία είναι ο κύριος παράγοντας κινδύνου για ανάπτυξη οισοφάγου Barrett, μια κατάσταση ύποπτη για ανάπτυξη καρκίνου. Συχνά συστήνονται αλλαγές στον τρόπο ζωής χωρίς όμως να υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτές οι αλλαγές μπορούν να αποτρέψεουν την ασθένεια.

Ομάδα από τη Βοστώνη αξιολόγησε τα δεδομένα από τη μελέτη “Nurses’ Health Study 2”, μια από τις μεγάλες προοπτικές μελέτες παρατήρησης που είναι πιθανό να χρησιμοποιηθούν για τον προσδιορισμό των κινδύνων διάφορων ασθενειών.

Η μελέτη παρακολούθησε 116.671 νοσηλεύτριες από το 1989, οι οποίες έκτοτε συμπλήρωσαν ένα λεπτομερές ερωτηματολόγιο υγείας δύο φορές το χρόνο. Στην μελέτη παρέχονται τακτικές πληροφορίες (κάθε 4 χρόνια) για τον τρόπο ζωής όπως και τις διατροφικές συνήθειες. Κατά τα έτη 2005 έως 2017 ρωτήθηκαν πολλές φορές για ΓΟΠΝ ή για την παρουσία (οπισθοστερνικού) καύσου (καούρα).

Από τις σχεδόν 42.955 γυναίκες που αρχικά δεν είχαν συμπτώματα (ηλικίες 42 έως 62 ετών), οι 9.281 ανέφεραν συμπτώματα ΓΟΠΝ. Στην μελέτη αξιολογήθηκαν συνολικά 5 πιθανοί προστατευτικοί παράγοντες. Εκτός από την αναλογία κινδύνου (hazard ratio), η οποία καθορίζει τον ατομικό κίνδυνο, οι ερευνητές υπολόγησαν επίσης τον κίνδυνο που αποδίδεται στον πληθυσμό (PAR), που είναι το ποσοστό των ασθενειών στον πληθυσμό που μπορεί να αποδοθεί στους μεμονωμένους παράγοντες κινδύνου.

Από όλους τους προστατευτικούς παράγοντες το φυσιολογικό σωματικό βάρος είχε τη μεγαλύτερη επίδραση. Δείκτης μάζας σώματος από 18,5 έως 24,9 kg/m2 συσχετίστηκε με 31% μειωμένο κίνδυνο ασθένειας στους συμμετέχοντες στη μελέτη (αναλογία κινδύνου 0,69). Αυτός ο υπολογισμός λαμβάνει υπόψη την επίδραση ορισμένων ασθενειών όπως ο διαβήτης όπως και τη χρήση αναστολέων αντλίας πρωτονίων, που χρησιμοποιούνται σήμερα για τη θεραπεία της ΓΟΠΝ. Εάν όλες οι γυναίκες στις ΗΠΑ είχαν φυσιολογικό σωματικό βάρος υπολογίστηκε ότι θα υπήρχαν 19% λιγότερες περιπτώσεις ΓΟΠΝ.

Η σωματική δραστηριότητα είχε τη δεύτερη μεγαλύτερη επίδραση σε επίπεδο πληθυσμού: περισσότερα από 30 λεπτά μέτριας έως έντονης δραστηριότητας την ημέρα (π.χ. ζωηρό περπάτημα) θα μπορούσαν να αποτρέψουν το 8% των ασθενειών. Τα μεμονωμένα άτομα θα μπορούσαν να μειώσουν τον κίνδυνο κατά 9% (αναλογία κινδύνου 0,91).

Η υγιεινή διατροφή πέτυχε PAR 7% και αναλογία κινδύνου (hazard ratio) 0,87 όπως και μείωση 13% στον ατομικό κίνδυνο. Περιορισμός στην κατανάλωση καφέ, τσάϊ και ανθρακούχων ποτών σε λιγότερα από 2 ποτήρια την ημέρα, προκαλεί PAR 4% και αναλογία κινδύνου 0,92. Η δια βίου διακοπή του καπνίσματος είχε ως αποτέλεσμα PAR 3% και αναλογία κινδύνου 0,94.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της μελέτης, μια νοσοκόμα που πληροί και τα 5 κριτήρια μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου (ΓΟΠΝ) στο μισό (αναλογία κινδύνου 0,50). Το PAR ήταν 37%.

Σύμφωνα με αυτά, ένας υγιεινός τρόπος ζωής θα μπορούσε να μειώσει περίπου το 1/3 των ασθενειών στον γενικό πληθυσμό. Αυτή η προστατευτική δράση ήταν κάτι το αναμενόμενο. Αυτό που είναι νέο, είναι η διαπίστωση ότι η σωματική δραστηριότητα προστατεύει επίσης από την καούρα και τη ΓΟΠΝ. Στα συμπεράσματα της μελέτης θεωρείται ότι η σωματική δραστηριότητα προάγει την κινητικότητα στην πεπτική οδό, επιτρέποντας στο όξινο γαστρικό υγρό να ταξιδέψει προς τα κάτω στα έντερα αντί παλίνδρομα στον οισοφάγο.