Ελαιόλαδο: το διατροφικό όφελος που προκύπτει από την κατανάλωσή του

Το ελαιόλαδο μειώνει τον κίνδυνο θανάτου από διάφορες ασθένειες

Ακόμη και μικρή κατανάλωση ελαιόλαδου μειώνει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου σε 2 προοπτικές μελέτες παρατήρησης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που δημοσιεύθηκαν στο Journal of the American College of Cardiology (JACC , 2022; DOI: 10.1016/j.jacc.2021.10.041), οι συμμετέχοντες είχαν μικρότερη πιθανότητα να πεθάνουν από καρδιαγγειακές παθήσεις, καρκίνο, νευροεκφυλιστικές ασθένειες και αναπνευστικές παθήσεις σε σύγκριση με σε άτομα που δεν χρησιμοποιούν ποτέ ή σχεδόν ποτέ ελαιόλαδο.

Το ελαιόλαδο είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της μεσογειακής κουζίνας και χρησιμοποιείται για τουλάχιστον 4 χιλιετίες. Αντίθετα με το βούτυρο ή άλλα ζωικά λίπη που χρησιμοποιούνται για το μαγείρεμα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Τα οφέλη για την υγεία του φυτικού ελαίου έχουν ήδη διερευνηθεί σε πολυάριθμες επιδημιολογικές μελέτες. Το κλινικό όφελος ήταν επίσης αναγνωρίσιμο στη μελέτη PREDIMED σε επίπεδο στοιχείων μιας τυχαιοποιημένης κλινικής μελέτης που απαιτείται από τις κατευθυντήριες γραμμές.

Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της μελέτης που παρουσιάστηκε τώρα, είναι ότι το ευεργετικό αποτέλεσμα θα μπορούσε ήδη να υπάρχει με χαμηλότερη κατανάλωση από ό,τι στη μελέτη PREDIMED. Εκεί, οι συμμετέχοντες στην υψηλότερη κατηγορία είχαν καταναλώσει κατά μέσο όρο 56,9 γραμμάρια ελαιόλαδου την ημέρα. Ποσότητα αρκετά μεγάλη. Τόσο πολύ λάδι χρησιμοποιείται σπάνια στην αμερικανική κουζίνα. Το ελαιόλαδο δεν είναι η βάση για το μαγείρεμα στις ΗΠΑ. Αποτελεί περισσότερο γευστική προσθήκη στη σπάνια καταναλωμένη σαλάτα.

Στις δύο πρόσφατες μελέτες (Μελέτη Νοσηλευτών Υγείας NHS και μελέτη παρακολούθησης επαγγελματιών υγείας HFS), η ομάδα με την υψηλότερη κατανάλωση ελαιόλαδου που καταγράφηκε ήταν 7 γραμμαρίων ημερισίως, που αντιστοιχεί περίπου σε μισή κουταλιά της σούπας.

Εκτός από τη μακρά περίοδο παρακολούθησης, ένα πρόσθετο πλεονέκτημα των δύο προοπτικών μελετών παρατήρησης είναι ο υψηλός αριθμός συμμετεχόντων 60.582 γυναικών στο NHS και 31.801 ανδρών στο HPFS. Αυτό καθιστά δυνατή τη μελέτη της επίδρασης ακόμη και μικρών ποσοτήτων ελαιολάδου.

Τα αποτελέσματα είναι ξεκάθαρα. Οι συμμετέχοντες με την υψηλότερη κατανάλωση ελαιολάδου πάνω από 7 g/ημέρα είχαν 19% μειωμένο κίνδυνο θανάτου κατά τα 28 χρόνια παρακολούθησης σε σύγκριση με εκείνους που δεν κατανάλωναν ποτέ ή σπάνια ελαιόλαδο. Η προσαρμοσμένη αναλογία κινδύνου (HR) 0,81 ήταν εξαιρετικά σημαντική με ένα διάστημα εμπιστοσύνης 95% από 0,78 έως 0,84.

Η υψηλότερη πρόσληψη ελαιολάδου συσχετίστηκε με 19% χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο (HR 0,81, 0,75-0,87) και 17% χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από καρκίνο (HR 0,83, 0,78-0,89). Ο κίνδυνος θανάτου από νευροεκφυλιστικές ασθένειες όπως νόσος Αλτσχάιμερ και νόσος Πάρκινσον μειώθηκε ακόμη και κατά 29% (HR 0,71; 0,64-0,78). Οι θάνατοι από αναπνευστικές παθήσεις σημειώθηκαν επίσης 18% λιγότερο συχνά (HR 0,82; 0,72-0,93).

Οι λεγόμενες αναλύσεις υποκατάστασης έδειξαν ότι οι Αμερικανοί που αντικαθιστούν 10 γραμμάρια μαργαρίνης, βουτύρου, μαγιονέζας ή λίπους γάλακτος την ημέρα με την ίδια ποσότητα ελαιόλαδου θα μπορούσαν να μειώσουν τον κίνδυνο θανάτου από 8% έως 34% – εάν οι συσχετίσεις που βρέθηκαν είναι αιτιολογικές.

Θα πρέπει ωστόσο να είμαστε λίγο επιφυλακτικοί στην αξιολόγηση των αποτελεσμάτων. Η προστατευτική επίδραση στις καρδιαγγειακές παθήσεις, η οποία μπορούσε επίσης να αποδειχθεί στη μελέτη PREDIMED, μπορεί να εξηγηθεί από την υψηλή περιεκτικότητα σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα όπως το ελαϊκό οξύ (ωμέγα-9 λιπαρό οξύ) με μερίδιο άνω του 70%. Η προστασία από τον καρκίνο θα μπορούσε να αποδοθεί και στις αντιοξειδωτικές φαινόλες που περιέχονται στο λάδι, οι οποίες υπάρχουν κυρίως στο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο αλλά καταστρέφονται αν θερμανθεί πολύ.

Για το προστατευτικό αποτέλεσμα έναντι νευροεκφυλιστικών ασθενειών ή αναπνευστικών ασθενειών δεν υπάρχει βιολογικά εύλογη εξήγηση.

Η μείωση όλων των κινδύνων θνησιμότητας μπορεί επίσης να προκύψει επειδή οι λίγοι Αμερικανοί που χρησιμοποιούν ελαιόλαδο «σε αφθονία» ζουν επίσης έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Στην περίπτωση αυτή άλλοι παράγοντες θα μπορούσαν να είναι υπεύθυνοι για την παρατηρούμενη προστατευτική δράση. Τα νέα αποτελέσματα θα πρέπει οπωσδήποτε να επιβεβαιωθούν από περαιτέρω μελέτες.