αίμα στα κόπρανα

Τι σημαίνει αίμα στα κόπρανα;

Αίμα στα κόπρανα είναι ένα σύμπτωμα που μπορεί να υποδεικνύει διάφορες παθήσεις του γαστρεντερικού συστήματος. Άλλοτε αναφέρεται ως αιματοχεσία και άλλοτε ως μέλενα κένωση. Η τελευταία περιγράφει την κατάσταση όταν η αιτία της αιορραγίας βρίσκεται στο ανώτερο πεπτικό σωλήνα, συνήθως στο στομάχι ή το 12/λο. Είναι σημαντικό να αναγνωριστεί και να αξιολογηθεί έγκαιρα η αιτία της αιμορραγίας, καθώς μπορεί να υποδηλώνει τόσο μικροπροβλήματα όσο και σοβαρότερες καταστάσεις. Αίμα στα κόπρανα (ή αίμα στις κενώσεις) είναι από τα συχνότερα ευρήματα που μας ωθεί να πάρουμε την γνώμη ενός ιατρού και κυρίως γαστρεντερολόγου ιατρού.

Η ποσότητα αίματος στα κόπρανα μπορεί να είναι μικρή έως μεγάλη. Μπορεί να είναι ορατή στη λεκάνη, άλλοτε ως λίγες σταγόνες πάνω στα κόπρανα ή στο χαρτί υγείας, και άλλοτε ως αθρόα μεγάλη αιμορραγία με παρουσία πηγμάτων.

Σε άλλες περιπτώσεις το αίμα στα κόπρανα είναι σε τόσο μικρές ποσότητες που δεν είναι ορατό και ανιχνεύεται μόνον μικροσκοπικά με ειδικό τεστ κοπράνων (βλέπε στη συνέχεια).
Και στις δύο περιπτώσεις τα αίτια είναι αρκετά και στις περισσότερες περιπτώσεις η πιθανότερη διάγνωση θα πρέπει να βασιστεί αδρά στην ηλικία του πάσχοντος. Δηλαδή πιθανότερο είναι ένας νέος ασθενής να αιμορραγήσει αθρόα από αιμορροΐδες ενώ το ίδιο δεν θα μπορούσαμε να πιθανολογήσουμε σε έναν ενήλικα άνω των 50 ετών ή υπερήλικα όπου η πιθανότητα και άλλων διαγνώσεων (πολύποδες εντέρου, καρκίνος κα) είναι αρκετά πιο πιθανή σε σύγκριση με τον ασθενή νεαρότερης ηλικίας. Σε κάθε περίπτωση ωστόσο θα πρέπει κανείς να συμβουλεύεται τον ιατρό του για το πως να παρακολουθήσει την κατάσταση αλλά και πως να την αντιμετωπίσει.

Θυμηθείτε: η σωστή διερεύνηση της σιδηροπενικής αναιμίας, ανάλογα με τις περιστάσεις, περιλαμβάνει πρώτα από όλα ΚΑΙ την διερεύνηση του πεπτικού συστήματος (στομάχου και παχέος εντέρου).

Που αποδίδεται το αίμα στα κόπρανα;

Υπάρχουν πάρα πολλά αίτια που μπορούν να οδηγήσουν σε αίμα στα κόπρανα (μικροσκοπικά ή μακροσκοπικά ορατό).

Αιμορροΐδες. Οι αιμορροΐδες είτε εσωτερικές είτε εξωτερικές είναι το σημαντικότερο και συχνότερο αίτιο πρόσμιξης αίματος στα κόπρανα. Όλοι οι άνθρωποι έχουν αιμορροΐδες. Σε άλλους προκαλούν συμπτώματα συχνότερα και σε άλλους λιγότερο συχνά.
Ραγάδα πρωκτού (ραγάδα δακτυλίου). Θεωρείται ως ένας επώδυνος τραυματισμός στον πρωκτικό σωλήνα και μπορεί να προκαλέσει σημαντική ποσότητα αίματος στα κόπρανα.
Εκκολπώματα. Εκκολπώματα παχέος εντέρου ανευρίσκονται κυρίως στην προχωρημένη ηλικία. Θα πρέπει να θεωρηθούν ως μικρές φυσαλίδες στο τοίχωμα του εντέρου. Μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή ή και να αιμορραγήσουν.
Φλεγμονή του εντέρου. Διαφόρων αιτιολογιών φλεγμονή στο τοίχωμα του εντέρου μπορεί να προκαλέσει αίμα στα κόπρανα. Οπωσδήποτε η σπαστική κολίτιδα δεν προκαλεί κόκκινο αίμα στα κόπρανα αφού δεν προκαλεί φλεγμονή του εντερικού τοιχώματος.
Αγγειοδυσπλασίες. Οι αγγειοδυσπλασίες του εντέρου θα πρέπει να εννοούνται όπως οι ευρυαγγείες του δέρματος: μεγάλα δυσπλαστικά αγγεία που είναι πιο συχνά σε ενήλικες και υπερήλικες.
Πολύποδες εντέρου και καρκίνος του παχέος εντέρου. Και οι δύο καταστάσεις περιγράφονται με λεπτομέρεια στα αντίστοιχα άρθρα. Είναι σημαντικότατες καταστάσεις με συγκεκριμένο τρόπο πρόληψης και αντιμετώπισης.

Αίμα στις κενώσεις: Διάγνωση και διερεύνηση

Ανάλογα με την κλινική εξέταση, το ατομικό (παθήσεις, λήψεις φαρμάκων) και το κληρονομικό ιστορικό του ασθενούς (παθήσεις σε συγγενικά πρόσωπα πρώτου βαθμού) ο ιατρός θα σας δώσει οδηγίες κατά πρώτο λόγο για την διερεύνηση της αιτιολογίας.
Σε ορισμένες περιπτώσεις η απλή επισκόπηση μπορεί να δώσει την διάγνωση όταν πχ πρόκειται για εξωτερική αιμορροΐδα ή ραγάδα πρωκτού. Όταν όμως το αίτιο δεν είναι εμφανές, όταν ηλικιακοί ή κληρονομικοί λόγοι το επιβάλλουν, ο ιατρός θα σας προτείνει συμπληρωματικά κάποιες εξετάσεις όπως:

ορθοσκόπηση (ορθοσιγμοειδοσκόπηση, ή σιγμοειδοσκόπηση). Πρόκειται για την ενδοσκόπηση του τελικού τμήματος του παχέος εντέρου. Η προετοιμασία είναι απλή και γίνεται με την χρήση κλυσμάτων μίας χρήσης λίγη ώρα πριν την εξέταση. Κατά κανόνα δεν χρειάζεται μέθη. Η εξέταση αυτή γίνεται όταν το αίτιο της αιμορραγίας πιθανολογείται στο τέλος του εντέρου (ήτοι το ορθό και σιγμοειδές κόλον).
κολονοσκόπηση. Η εξέταση αυτή γίνεται κατόπιν καθαρισμού του εντέρου και σκοπό έχει να διερευνήσει ολόκληρο το παχύ έντερο αλλά και τμήμα του λεπτού εντέρου.
γαστροσκόπηση. Σε ορισμένες περιπτώσεις επιβάλλεται η διερεύνηση του ανώτερου πεπτικού (δηλαδή του οισοφάγου, στομάχου και δωδεκαδακτύλου) όταν το αίτιο της αιμορραγίας πιθανολογείται σε αυτό το τμήμα του εντέρου.

Πως αντιμετωπίζεται το αίμα στα κόπρανα;

Το αίμα στα κόπρανα όπως αναφέρθηκε είναι απλώς ένα σύμπτωμα. Οι καταστάσεις που το προκαλούν είναι πολλές όπως διαφορετική είναι και η εκάστοτε αντιμετώπιση. Έτσι, διαφορετική είναι η θεραπεία όταν βεβαιωθούμε ότι πρόκειται για ραγάδα πρωκτού ή εξωτερική θρομβωμένη αιμορροίδα και διαφορετική όταν πρόκειται για φλεγμονή ή πολύποδα στο έντερο (καρκίνος εντέρου κ.α).

Η θεραπεία και αντιμετώπιση σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να εξατομικεύεται. Θα πρέπει να περιλαμβάνει τόσο μέτρα εξειδικευμένα της υποκείμενης πάθησης (πολυποδεκτομή, καυτηριασμός αγγείου που αιμορραγεί, αιμορροϊδεκτομή κα) όσο και μέτρα υποστηρικτικά του ασθενούς ανάλογα με τη σοβαρότητα της αιμορραγίας (νοσηλεία και μετάγγιση εάν χρειαστεί, λήψη σιδήρου σε χρόνια αντιρροπούμενη αιμορραγία κ.α).