Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠΝ) τι είναι;

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι μια συχνή πάθηση που επηρεάζει πολλούς ανθρώπους παγκοσμίως. Αυτή η κατάσταση εμφανίζεται όταν το περιεχόμενο του στομάχου επιστρέφει στον οισοφάγο, προκαλώντας συμπτώματα όπως καούρα και ξινή γεύση στο στόμα. Η αναγνώριση και η κατάλληλη διαχείριση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης είναι ζωτικής σημασίας για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Ποια συμπτώματα προκαλεί η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση;

Όσοι πάσχουν από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠΝ) αισθάνονται συνήθως:

• Καούρα: Ένα αίσθημα καύσου στο στήθος που συνήθως εμφανίζεται μετά το φαγητό και μπορεί να είναι πιο έντονο τη νύχτα.
• Ξινή γεύση στο στόμα: Αίσθηση πικρής ή όξινης γεύσης λόγω της επιστροφής του περιεχομένου του στομάχου.
• Αναγωγή, δηλαδή γύρισμα φαγητού από το στομάχι προς το στόμα που όταν συμβαίνει κατά τη διάρκεια του ύπνου προκαλεί αίσθημα πνιγμού.
• Δυσκολία στην κατάποση: Αίσθημα ότι η τροφή «κολλάει» στον οισοφάγο.

Τα συμπτώματα αυτά συχνά εμφανίζονται ή χειροτερεύουν μετά το φαγητό και μπορεί να διαρκέσουν αρκετές ώρες. Μερικές φορές εμφανίζονται στην κατάκλιση ή στη διάρκεια του ύπνου. Κάψιμο στο στήθος ή ξινίλα μπορεί βέβαια να έχουμε ΟΛΟΙ ΜΑΣ ΜΕΡΙΚΕΣ ΦΟΡΕΣ, συνήθως μετά από μεγάλα γεύματα ή κατανάλωση αρκετών αλκοολούχων ποτών.

Όταν όμως τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται δύο ή περισσότερες ημέρες την εβδομάδα, τότε η διάγνωση της ΓΟΠΝ είναι πολύ πιθανή και τα άτομα αυτά θα πρέπει να συμβουλεύονται το γιατρό τους.

Εκτός από κάψιμο στο στήθος, τις ξινίλες και τις αναγωγές, όσοι πάσχουν από ΓΟΠΝ μπορεί επίσης να έχουν:

• πόνο στο στήθος που δεν οφείλεται σε καρδιακή πάθηση, η οποία πρέπει να αποκλείεται άμεσα από καρδιολόγο
• χρόνιο βήχα και βραχνάδα φωνής
• κρίσεις έντονου ξηρού βήχα και δυσκολίας στην αναπνοή (βρογχικό άσθμα) που δεν ανταποκρίνονται στην θεραπεία που συνταγογραφούν οι πνευμονολόγοι
• τερηδόνα στα δόντια

Υπάρχουν και σοβαρότερα συμπτώματα, αυτά που χαρακτηρίζονται ως “συμπτώματα αυξημένου κινδύνου”, τα οποία προέρχονται πιθανότατα από σοβαρότερη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και επιβάλουν άμεση ιατρική εκτίμηση. Τέτοια είναι τα εξής:

• έμετοι με ή χωρίς αίμα
• δυσκολία στη δίοδο της τροφής από τον οισοφάγο
• στο στομάχι
• απώλεια βάρους
• αναιμία

Πόσο συχνή είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση;

H ΓΟΠΝ είναι ένα πολύ συχνό πρόβλημα. Σε Ελληνική μελέτη (2002) βρέθηκε ότι καούρες και ξινίλες έχουν περισσότεροι από έναν στους τρεις ενήλικες Έλληνες και πολλοί από αυτούς έχουν τυπική παλινδρομική νόσο. Η πιθανότητα να αναπτύξουμε γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσο αυξάνει όσο μεγαλώνει η ηλικία μας και γι’ αυτό η συχνότητα της ΓΟΠΝ είναι πολύ υψηλή μετά τα 40-45 χρόνια. Όμως, διεθνείς μελέτες έχουν δείξει ότι το πρόβλημα της ΓΟΠΝ είναι υπαρκτό ακόμη και σε παιδιά.

Τι προκαλεί την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση;

Το ακριβές αίτιο είναι άγνωστο. Συνήθως υπάρχει μια διαταραχή της λειτουργίας της βαλβίδας που βρίσκεται στο όριο οισοφάγου – στομάχου και φυσιολογικά επιτρέπει τη δίοδο τροφής ή υγρών μόνον από τον οισοφάγο προς το στομάχι ενώ εμποδίζει την παλινδρόμηση από το στομάχι στον οισοφάγο.

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες:

• Διατροφή: Τροφές όπως το καφές, η σοκολάτα, το αλκοόλ, τα λιπαρά και πικάντικα τρόφιμα μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα.
• Παχυσαρκία: Η αυξημένη πίεση στην κοιλιακή χώρα μπορεί να συμβάλλει στην εμφάνιση της πάθησης.
• Κάπνισμα: Το κάπνισμα μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητα του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα.
• Ορισμένα φάρμακα: Ορισμένα φάρμακα μπορεί να χαλαρώσουν τον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα ή να ερεθίσουν τον οισοφάγο.
• Επιπλέον, υπάρχουν και καταστάσεις που προδιαθέτουν για παλινδρόμηση, όπως η διαφραγματοκήλη.

Επιπλοκές της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης

Η πλειοψηφία των ασθενών με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση δεν θα παρουσιάσει επιπλοκές. Ωστόσο επηρεάζεται αρνητικά η ποιότητα ζωής, οι διατροφικές συνήθειες, η διάθεση, ο ύπνος, οι κοινωνικές και φυσικές δραστηριότητες πιθανότατα και η επαγγελματική απόδοση.

Σοβαρότερες επιπλοκές είναι οι εξής:

• Αιμορραγία. Εμφανίζεται σε ασθενείς με οισοφαγίτιδα είτε απότομα σαν έμετος με αίμα, είτε χρόνια σαν αναιμία.
• Δυσφαγία, δηλαδή δυσκολία στην κατάποση της τροφής από τον οισοφάγο στο στομάχι.
• Οισοφάγος Barrett. Ο συνεχής ερεθισμός του οισοφάγου από το οξύ μπορεί να έχουν αποτέλεσμα την  δημιουργία μιας κατάστασης γνωστής ως οισοφάγος Barrett. Η επιπλοκή αυτή συνοδεύεται από αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου.
• Καρκίνος οισοφάγου.

ΓΟΠΝ: απλά μέτρα αντιμετώπισης

Άτομα με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση μπορούν να εφαρμόζουν αρκετά απλά, καθημερινά μέτρα τροποποίησης του τρόπου ζωής και διατροφής, ώστε να αποφεύγουν ή να μειώνουν την ένταση των συμπτωμάτων αυτών, όπως:

• Αποφυγή μεγάλων ποσοτήτων φαγητού και η λήψη μικρότερων και συχνότερων γευμάτων.
• Αποφύγετε τροφές ή ποτά που ευνοούν την παλινδρόμηση, όπως: λιπαρές ή πικάντικες τροφές, σοκολάτα, καφές, ποτά με ανθρακικό, οινοπνευματώδη, ξηροί καρποί.
• Αποφυγή κατάκλισης για τουλάχιστον δύο ώρες μετά το φαγητό.
• Ανύψωση του πάνω μέρους του κρεβατιού (με τάκους κάτω από τα πόδια του). Η προσθήκη περισσότερων μαξιλαριών δεν βοηθά.
• Αποφυγή καπνίσματος. Το κάπνισμα συμβάλλει με πολλούς τρόπους στην εκδήλωση συμπτωμάτων ΓΟΠΝ και είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικός παράγοντας.
• Απώλεια βάρους, αν είναι υπέρβαροι.
• Αποφυγή ένδυσης με στενά ρούχα ή σφικτά δεμένες ζώνες.

Οι ασθενείς με:

• συνήθη συμπτώματα παλινδρόμησης, που εμφανίζονται περιστασιακά και δεν ανακουφίζονται με την εφαρμογή των αρχικών απλών μέτρων αντιμετώπισης,
• συχνά (δύο ή περισσότερες ημέρες την εβδομάδα) συνήθη συμπτώματα παλινδρόμησης,
• συμπτώματα αυξημένου κινδύνου (αιμορραγία ή αναιμία, δυσφαγία, απώλεια βάρους, αίσθημα πνιγμού στον ύπνο)

Πρέπει να επισκέπτονται αμέσως το γιατρό τους.

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: τι εξετάσεις μπορώ ή πρέπει να κάνω;

Ο γιατρός που εξετάζει ένα άτομο με συμπτώματα ΓΟΠΝ κρίνει ποιες εξετάσεις είναι απαραίτητες να γίνουν πριν αρχίσει η θεραπεία. Εφόσον υπάρχουν συμπτώματα αυξημένου κινδύνου ή άλλα άτυπα συμπτώματα, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει εξετάσεις. Η συνηθέστερη εξέταση που γίνεται σε άτομα με συμπτώματα ΓΟΠΝ είναι η γαστροσκόπηση. Η γαστροσκόπηση είναι μία πολύ απλή, εντελώς ανώδυνη και ιδιαίτερα ασφαλής εξέταση που διαρκεί συνήθως 5 λεπτά. Στους ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στη συνήθη θεραπεία μπορεί να χρειασθεί να γίνουν και άλλες ειδικές εξετάσεις, όπως μέτρηση της οξύτητας του γαστρικού υγρού (ph-μετρία στομάχου) και μελέτη της κινητικότητας του οισοφάγου (μανομετρία).

Ποια θεραπεία χορηγείται σε γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση;

Η θεραπεία της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης μπορεί να περιλαμβάνει αλλαγές στον τρόπο ζωής (όπως περιγράφτηκε), φαρμακευτική αγωγή και σε σοβαρές περιπτώσεις, χειρουργική επέμβαση.​ Η θεραπεία θεωρείται επιτυχημένη όταν ανακουφίζει πλήρως τον ασθενή από τα συμπτώματα, βελτιώνει την ποιότητα ζωής του και επουλώνει τυχόν οισοφαγίτιδα. Μακροχρόνιος στόχος της θεραπείας είναι η πρόληψη των επιπλοκών.

Φαρμακευτική αγωγή:

• Αντιόξινα: Μειώνουν την οξύτητα του στομάχου.
• Αναστολείς αντλίας πρωτονίων (PPIs): Μειώνουν την παραγωγή οξέος στο στομάχι.
• Αναστολείς υποδοχέων H2: Μειώνουν την παραγωγή οξέος

Πόσο καιρό πρέπει να κάνουν θεραπεία όσοι πάσχουν από ΓΟΠΝ;

Ένα μεγάλο μέρος των ατόμων που έχουν ΓΟΠΝ παρουσιάζει υποτροπή των συμπτωμάτων μετά τη διακοπή της αρχικής φαρμακευτικής θεραπείας. Αυτό είναι αναμενόμενο, γιατί τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται ελαττώνουν την παραγωγή οξέος από το στομάχι, αλλά δεν διορθώνουν την αιτία της παλινδρόμησης υγρών του στομάχου στον οισοφάγο. Επομένως, οι περισσότεροι ασθενείς έχουν ανάγκη από μακροχρόνια, συνεχή ή περιοδική, αντιμετώπιση.

Η μακροχρόνια αντιμετώπιση της ΓΟΠΝ μπορεί να ποικίλλει από τα απλά μέτρα περιορισμού της παλινδρόμησης, την περιστασιακή λήψη φαρμάκων, ή την καθημερινή λήψη διαφόρων σκευασμάτων, ανάλογα με την περίπτωση του κάθε ασθενή.

Η χειρουργική λαπαροσκοπική επέμβαση αποτελεί εναλλακτική επιλογή. Στις περιπτώσεις αυτές γίνεται ενίσχυση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα.

Μήπως έχετε γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση;

Αξιολογήστε μόνοι σας τα συμπτώματά σας απαντώντας με ΝΑΙ ή ΟΧΙ στις παρακάτω ερωτήσεις.

• Αισθάνεστε συχνά ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα:
  • κάψιμο που ξεκινά από το στομάχι και φτάνει πίσω από το στήθος ή ακόμα και στο λαιμό;
  • ξινά υγρά ή και φαγητό που ανεβαίνουν από το στομάχι στο στόμα;
  • πόνο ή δυσφορία που ανεβαίνει από το στομάχι προς τα πάνω πίσω από το στήθος;
  • έχετε συχνά τα παραπάνω συμπτώματα μετά το φαγητό ή την κατανάλωση οινοπνεύματος;
  • αισθάνεστε τα παραπάνω συμπτώματα δύο ή περισσότερες ημέρες την εβδομάδα;
  • σας προσφέρουν προσωρινή ανακούφιση από αυτά τα συμπτώματα τα αντιόξινα;
  • παίρνετε συχνά φάρμακα για το κάψιμο, αλλά εξακολουθείτε να έχετε ενόχληση;

Αν απαντήσετε ΝΑΙ σε δύο ή περισσότερες από τις παραπάνω ερωτήσεις, τότε είναι πιθανόν ότι έχετε ΓΟΠΝ και πρέπει να επισκεφθείτε το γιατρό σας.

Θυμηθείτε

Η ΓΟΠΝ είναι ένα πολύ συχνό πρόβλημα. Η ΓΟΠΝ είναι μία χρόνια υποτροπιάζουσα ασθένεια. Κάψιμο πίσω από το στήθος ή ξινίλα είναι τα συνηθισμένα συμπτώματά της. Αν έχετε αυτά τα συμπτώματα περιστασιακά, εφαρμόστε πρώτα τα απλά μέτρα περιορισμού της παλινδρόμησης. Αν έχετε αυτά τα συμπτώματα συχνά ή έχετε συμπτώματα αυξημένου κινδύνου, επισκεφθείτε το γιατρό σας άμεσα. Υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία που, αν τη χρειάζεστε, θα σας απαλλάξει πλήρως από τα ενοχλήματα της ΓΟΠΝ.

τελευταίες ενημερώσεις: